Theo thống kê của WHO, mỗi năm trên toàn thế giới có khoảng hơn 59.000 người chết vì bệnh dại. Nguyên nhân chủ yếu do chó cắn. Căn bệnh này nếu không được tiêm phòng kịp thời thì nguy cơ tử vong là 100% khi bệnh đã khởi phát. Tiêm phòng dại có thể là điều trị dự phòng trước phơi nhiễm đối với đối tượng có nguy cơ nhiễm bệnh cao hoặc điều trị dự phòng sau phơi nhiễm với những người bị cắn bởi chó, mèo mắc bệnh dại. Vậy bị chó cắn tiêm mấy mũi là đủ?
Vai trò của vắc-xin phòng dại
Cùng với việc dự phòng dại trước và sau phơi nhiễm cho người dân, tiêm phòng dại cho chó là một trong những biện pháp giảm thiểu tỷ lệ mắc phải bệnh dại trong cộng đồng.
Dại là bệnh lý viêm nhiễm hệ thần kinh trung ương, bao gồm não và tủy sống, gây ra bởi virus dại. Tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể người thông qua các vết cào, cắn từ các con vật mắc bệnh dại, phổ biến nhất là chó. Thậm chí, người mắc bệnh dại có thể do bị chó liếm vào các vết thương hở hoặc nước bọt của chúng tiếp xúc vào các mô tiết chất nhầy như mắt, mũi, miệng. Bệnh dại là bệnh lý gây ám ảnh vì hiện nay không có biện pháp đặc hiệu chữa khỏi bệnh hoàn toàn. Đưa ra một chẩn đoán mắc bệnh dại cho một người bị chó cắn đồng nghĩa với việc đưa ra một bản án tử hình, như một cái chết báo trước vì tỷ lệ tử vong gần như 100%.
Phòng bệnh và điều trị dự phòng bệnh bằng vắc-xin phòng dại là biện pháp tốt nhất hiện có để làm giảm tỷ lệ tử vong do bệnh dại ở những người bị chó cắn. Tiêm phòng dại cho cả người và động vật là việc làm cần thiết. Tuy nhiên, ở nước ta, áp dụng liều tiêm vắc-xin phòng dại cho chó còn chưa được thực hiện phổ biến. Những người dân có nuôi chó nên được tư vấn và giải thích về lợi ích của vắc-xin dại và khuyến khích đi tiêm phòng dại cho thú cưng của mình một cách đầy đủ. Tiêm phòng dại cho chó là biện pháp đơn giản nhưng có nhiều lợi ích cho việc dự phòng bệnh dại ở cả chó và người nếu không may bị chó cắn.
Lợi ích của việc tiêm vắc-xin cho người bị chó đã tiêm phòng dại cắn
Cần khẳng định rằng, người bị chó đã tiêm phòng dại cắn vẫn cần được điều trị dự phòng sau phơi nhiễm bằng vắc-xin dại. Việc đánh giá tình trạng động vật tại lúc tấn công người và trong 10 ngày tiếp theo đó cần được thực hiện với cả động vật đã tiêm phòng dại hoặc chưa tiêm phòng dại. Tùy từng trường hợp cụ thể sẽ có các nội dung điều trị dự phòng khác nhau:
Hệ thống tiêm chủng Quốc tế FVC cung cấp dịch vụ tiêm chủng với nhiều loại vắc xin đa dạng dành cho các đối tượng khác nhau như: trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước và trong khi mang thai.
Tiêm vắc xin tại Hệ thống tiêm chủng Quốc tế FVC, khách hàng sẽ được trải nghiệm những ưu điểm vượt trội về chất lượng dịch vụ:
– Trẻ sẽ được khám sàng lọc đầy đủ trước khi tiêm. Phụ huynh sẽ được tư vấn chi tiết về phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng đới với từng loại vắc xin nhằm đảm bảo hiệu quả và an toàn nhất cho trẻ.
– Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, thấu hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm
– 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
– Phòng tiêm chủng sạch sẽ, có khu chơi cho trẻ em giúp trẻ có cảm giác thoải mái và tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
HỆ THỐNG TIÊM CHỦNG QUỐC TẾ FVC – KHU VỰC QUẢNG NGÃI
1. TRUNG TÂM TIÊM CHỦNG QUỐC TẾ FVC - TP QUẢNG NGÃI
- Địa chỉ: 755 Võ Nguyên Giáp, Tịnh Ấn Tây, TP. Quảng Ngãi
https://goo.gl/maps/sMCgjHnkXpmBL4DR8
2. TRUNG TÂM TIÊM CHỦNG QUỐC TẾ FVC - BÌNH SƠN
- Địa chỉ: Ngã 3 trà bồng (100m phí tây), Châu Ổ, Bình Sơn
- Google map: https://goo.gl/maps/wMaidxukcDgx1JN5A
3. TRUNG TÂM TIÊM CHỦNG QUỐC TẾ FVC - DUNG QUẤT
- Địa chỉ : Vòng xoay Võ Văn Kiệt, Bình Trị, Bình Sơn
- Google map: https://goo.gl/maps/YpA89izAiz2h2Abh6
4. TRUNG TÂM TIÊM CHỦNG QUỐC TẾ FVC - MỸ KHÊ
- Địa chỉ: Vòng xoay Tịnh Khê (300m phía bắc), TP. Quảng Ngãi
- Google map: https://goo.gl/maps/VGt9vv3GJ6E2H6Zk8
Website: https://tiemchungfvc.vn/ - Fanpage: fb.com/tiemchungquoctefvc - Hotline: 0327808086
Cả nước có 44 ca tử vong do bệnh dại từ đầu năm đến nay, tăng 30% so với cùng kỳ 2023, theo thống kê công bố ngày 17/6 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. Ngoài ra, hơn 96.000 người bị chó mèo cắn, cào, phải điều trị dự phòng.
Dại là bệnh do nhiễm virus cấp tính tấn công hệ thống thần kinh trung ương, lây từ động vật sang người bởi chất tiết, thông thường là nước bọt chứa virus dại. Khi khởi phát triệu chứng, người bệnh nguy cơ tử vong 100%.
Bệnh chưa có thuốc đặc hiệu, vaccine và huyết thanh kháng dại là biện pháp điều trị dự phòng duy nhất. Tuy vậy, theo BS.CKI Lê Thị Trúc Phương, Chuyên viên Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC, nhiều người bị chó, mèo cắn nhưng không tiêm ngừa dẫn đến nguy cơ lây nhiễm virus, phát bệnh dại.
Người tiêm vaccine dại tại VNVC. Ảnh: Nhật Linh
Vật nuôi cắn là chuyện thường ngày
Bà Tây (62 tuổi) ngụ tại vùng quê Bình Thuận. Bà và những người hàng xóm thường gặp trường hợp bị chó, mèo cắn nhưng không ai nghĩ cần đi tiêm phòng, coi vết cắn như vết thương hàng ngày. Nếu vết thương chảy máu, bà chỉ lau khô rồi bôi muối sát khuẩn, dùng lưỡi dao hơ nóng áp vào miệng vết thương. Chẳng may bị ốm, bà tự mua thuốc, uống thấy khỏe thì tiếp tục đi làm.
Theo bác sĩ Phương, câu chuyện của bà Tây không hiếm gặp. Trong báo cáo của Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế công bố đầu năm nay, có 43,8% người suy nghĩ "dại là bệnh thông thường nên không đi tiêm". Trước đó, năm 2021, Chương trình phòng chống dại Quốc gia thống kê 54% người không tiêm phòng nghĩ rằng vaccine dại không cần thiết.
Bác sĩ Phương đánh giá, hai con số không chênh lệch nhiều, thể hiện quan niệm "tiêm dại không cần thiết" gần như không đổi sau 3 năm. Trong quá trình tư vấn tại VNVC, bác sĩ Phương cũng nhận thấy hiểu biết về vaccine dại và biện pháp phòng bệnh chưa cải thiện. Vì vậy cần có nhiều phương án để thuyết phục người dân tiêm chủng, bảo vệ sức khỏe trước nguy cơ bệnh dại.
Thời gian ủ bệnh từ vài ngày đến vài tháng, thậm chí dài tới một năm hay vài năm. "Trì hoãn thời gian tiêm sẽ tạo cơ hội để virus tấn công", bác sĩ Phương nói.
Bà Hà, 59 tuổi, ngụ Bình Thạnh, TP HCM, bị chó cắn nhưng ba ngày sau mới đến VNVC tiêm chủng. Bà nói vết trầy xước nhỏ, đi tiêm tốn tiền nên chỉ sát trùng tại nhà. Đến khi người thân thuyết phục, bà mới đến cơ sở tiêm ngừa.
Giống như bà Hà, một số người mang tâm lý tiếc tiền, sợ tốn kém nên không tiêm dại. Trong thống kê nêu trên của Bộ Y tế, có 8,2% người tham gia cho biết không đủ tiền để tiêm chủng khi bị chó, mèo cắn.
Vết mèo cào ở cổ tay đã liền của bà Hà. Ảnh: Nhật Linh
Theo bác sĩ Phương, chi phí tiêm phòng dại tùy thuộc vào từng trường hợp. Bác sĩ sẽ đánh giá, đưa ra chỉ định dựa trên tình trạng vết thương, tình trạng con vật, tiền sử tiêm ngừa.
Phác đồ tiêm chủng gồm 5 mũi tiêm bắp hoặc 4 mũi tiêm dưới da trong 28 ngày. Bác sĩ có thể chỉ định dùng thêm huyết thanh kháng dại nếu vết thương nghiêm trọng, gần vùng thần kinh trung ương, người chưa tiêm ngừa hoặc không rõ lịch sử tiêm. Các lần bị cắn, cào sau đó, người có sức khỏe bình thường, đã tiêm đủ liệu trình 5 mũi chỉ cần bổ sung 2 mũi, không cần tiêm huyết thanh.
Vaccine phòng dại có thể tiêm dự phòng trước khi bị cắn, phòng bệnh sớm, chủ động cho người có nguy cơ nhiễm virus dại như bác sĩ thú y, người chăm sóc vườn thú, kiểm lâm, đi du lịch ở xa cơ sở y tế khi có vết thương do động vật, trẻ em thường xuyên chơi với chó mèo... Phác đồ dự phòng gồm 3 mũi. Khi có vết thương chỉ cần bổ sung 2 mũi, không cần tiêm huyết thanh.
Giá tiêm phòng mỗi mũi vaccine dại dao động từ 250.000 đồng đến 495.000 đồng/liều. Ngoài ra, người dân có thể được chỉ định tiêm thêm mũi ngừa uốn ván, huyết thanh kháng uốn ván.
Báo cáo của Bộ Y tế nêu một số nguyên nhân khiến người dân hoãn ngừa tiêm dại khác như: 16,4% dùng thuốc nam trị vết thương; 5,5% trường hợp trẻ em bị cắn không nói với gia đình.
Bác sĩ Phương đánh giá tâm lý tin tưởng vào thuốc dân gian để chữa bệnh dại còn phổ biến tại nhiều địa phương. Việc này xuất phát từ định kiến vaccine gây nhiều tác dụng phụ, thuốc dân gian an toàn hơn. Một số trường hợp may mắn không phát bệnh dại sau đó truyền miệng thông tin không chính xác.
Chó là nguồn lây nhiễm virus dại phổ biến. Ảnh: Photo AC
"Với trường hợp từ chối tiêm chủng, cần giải thích nhiều lần về nguy cơ tử vong của bệnh dại, ích lợi của vaccine và các biện pháp điều trị dự phòng để họ hiểu, tin tưởng rồi thực hiện", bác sĩ Phương nói.
Bên cạnh việc tiêm chủng đúng lịch, đúng liều, bác sĩ Phương lưu ý sát trùng, vệ sinh vết thương đúng cách cũng góp phần chặn mầm bệnh xâm nhập cơ thể. Ngay sau khi bị vật nuôi cắn, cào, mọi người cần rửa vết thương dưới vòi nước sạch trong 15 phút hoặc với xà phòng sẵn có; sau đó dùng cồn 45-70 độ hoặc cồn iốt sát trùng. Vết thương không được băng kín hoặc đắp lá, hút độc vì sẽ khiến virus đi vào cơ thể nhanh hơn. Sau khi vệ sinh vết thương, đưa ngay người bị cắn, cào đến trung tâm tiêm chủng để được tư vấn chủng ngừa.
